Make yourself count!
Kate Raworth zorgde wereldwijd voor een flinke opschudding met haar boek Doughnut Economics, waarin ze stelt dat de huidige economie een grote systeemverschuiving nodig heeft om de aarde en haar bewoners intact te houden. Volgens haar moeten we niet langer oneindige en zo groot mogelijke groei nastreven, maar moeten we een balans vinden waarin zowel organisatie als planeet gezond blijven. Wanneer winst de aarde aantast, gaat er volgens Raworth iets grondig mis.
“Als financial draag je actief bij aan het sturen op waardecreatie: de negatieve impact moet worden geminimaliseerd en de positieve impact moet juist worden gemaximaliseerd.”
Impacteconomie voor een betere wereld
Als voorbeeld noemt Raworth een spijkerbroekenwinkel die de consument een abonnement aanbiedt. Zodra de spijkerbroek is versleten, kan de broek teruggebracht worden en krijgt de consument een nieuwe. De oude spijkerbroek wordt hergebruikt en zo ontstaat een circulaire economie van spijkerbroeken.
En goed voorbeeld doet goed volgen: start-ups die naast een economisch ook een idealistisch doel hebben, schieten uit de grond. We maken kennis met wasbare rietjes, bikini’s van oude visnetten en chocoladerepen met wikkels waarop staat uitgelegd hoe de gehele productieketen heeft geprofiteerd van de productie.
Deze nieuwe initiatieven zijn niet zomaar trends: het zijn ondernemingen die passen binnen het idee van de ‘impacteconomie’. In deze nieuwe economische vorm zorgen werk, ondernemerschap, innovatie en technologie voor het realiseren van een betere wereld (Impact Institute, n.d.).
Impactdata is de nieuwe financiële data
Om een impacteconomie te realiseren, moeten we ons houden aan een ondergrens die ervoor zorgt dat iedere bewoner van de aarde een menswaardig leven kan leiden en aan een bovengrens die ervoor zorgt dat onze activiteiten het welzijn van de mens en het milieu niet aantasten. Het zijn juist de financials die op hun plek zijn wanneer het om het bewaken van een grens gaat.
Voor de financial is in deze impacteconomie dan ook een sleutelpositie weggelegd. Als bedrijven namelijk ecologische en sociale waarde willen creëren, zullen zij naast hun financiële prestaties, ook hun impact moeten beheren. Impactdata is de nieuwe financiële data. Wanneer we impactactiviteiten behandelen als financiële activiteiten, heeft finance de meeste ervaring en kennis in huis om deze nieuwe tak van sport direct goed te kunnen beoefenen en een wezenlijke bijdrage te leveren aan een betere wereld.
Deze rigoureuze omslag betekent echter niet dat we alles wat we nu hebben aan modellen, systemen en manieren bij het grofvuil moeten zetten. Sterker nog: veel componenten van het oude economische systeem blijven waardevol en kunnen we aanvullen met nieuwe economische inzichten. Dat is nog eens een duurzame manier van werken.
Cijfers over impact
We krijgen in de impacteconomie te maken met een nieuwe informatiestroom, namelijk cijfers over impact. Deze vernieuwing vereist echter geen geheel nieuw systeem dat ons vertelt hoe we met die cijfers moeten omgaan. Financials hoeven het wiel namelijk niet opnieuw uit te vinden: zij zijn bekend met het maken van rapportages, kennen de rapportagecyclus, zijn gewend aan de deadlines die daar aan vast zitten en kunnen goed toelichten wat de cijfers betekenen voor de organisatie en de omgeving.
Ook geef je aan welke controls er nodig zijn om de betrouwbaarheid van deze informatie te waarborgen. Als financial zijn je kennis, vaardigheden en houding dan ook van onschatbare waarde bij de transformatie naar een impacteconomie. Als financial ben je verantwoordelijk voor waardecreatie: de negatieve impact moet worden geminimaliseerd en de positieve impact moet juist worden gemaximaliseerd.
De financial streeft binnen deze taken een ander doel aan dan eerder het geval was, maar de kennis om een doel te bereiken blijft waardevol. Zoals recycling binnen productieketens een goede manier is om bij te dragen aan de circulaire economie, is ook het recyclen van finance en control kennis een goede manier om betrouwbare en relevante rapportages te realiseren.
Om de informatie die we binnenkrijgen daadwerkelijk te kunnen waarderen, zijn natuurlijk maatstaven nodig. Wanneer presteert een organisatie goed ten opzicht van het klimaat? En wanneer brengen de activiteiten het klimaat juist schade toe? Vergelijkbare vragen hebben we onszelf afgevraagd toen het doel van een organisatie nog winstmaximalisatie was.
Door dat doel laten we ons in de impacteconomie niet langer leiden, maar als financial blijf je je bezighouden met de performance van een organisatie. Financials kunnen een grote bijdrage leveren aan het formuleren van de premissen van het nieuwe economische model.
Doelstellingen sociale impact
We moeten niet langer ongelimiteerde groei en maximale winst najagen, maar juist manieren vinden om onze sociale en ecologische impact positief te laten zijn.
Om iets over de impactperformance van een organisatie te zeggen heeft het Impact Institute doelstellingen geformuleerd die als handvatten gebruikt kunnen worden bij het vergroten van de sociale impact:
Creëer korte- en langetermijnwaarde;
‘Do no harm’ door de rechten van stakeholders te respecteren en externe kosten te voorkomen of vermijden;
Draag bij aan duurzame ontwikkeling in lijn met de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.
Als financial ben je verantwoordelijk voor het meten en rapporteren van resultaten met betrekking tot de doelstellingen, zodat je vervolgens een vertaling maakt naar beslissingen en de hiervoor te geven aan (senior) management. De ervaring die financials met deze vaardigheden hebben, maakt ook dat zij geloofwaardig zijn voor de organisatie. Dat maakt dat de onderneming een stuk sterker in haar schoenen staat nu er veel staat te veranderen.
De geloofwaardigheid en het vertrouwen in het doen en laten van financials is ook voor investeerders die interesse tonen van groot belang. Omdat financials dicht op de cijfers zitten, kunnen zij investeerders een indicatie geven van de impact die een investering mogelijk zal uithalen. Zo zorgt de impactperformance van een organisatie er ook voor dat de organisatie financieel gezond zal blijven.
Groot concurrentievoordeel
Wanneer de organisatie aansluit bij de behoeften van de impacteconomie, zal deze naar verwachting een groot concurrentievoordeel krijgen ten opzichte van andere organisaties. Impactinvesteerders zullen immers aangetrokken worden door de ecologische en sociale winst die het bedrijf boekt, en zien liever een eerlijk loon en een minimale CO₂-uitstoot dan een gigantische economische winst. Door deze voorsprong kan de organisatie naar een hoger niveau getild worden.
Klaar voor vliegende start
Het meten en waarderen van impact moeten doordringen in het DNA van de organisatie: in het dagelijks functioneren van de organisatie moet deze omslag uiteindelijk zó evident worden, dat het lijkt alsof het nooit anders is geweest. We moeten prioriteit geven aan projecten die positieve impact genereren en ons niet langer laten leiden door waar het grote geld opgegraven kan worden.
De financial staat pole position als het om de impacteconomie gaat: klaar in de startblokken voor een vliegende start. We zullen nog heel wat hobbels op de weg tegenkomen, zoals dat altijd het geval is in nieuw, onontgonnen gebied. Met financials kunnen we de verandering die nodig is echter snel in werking zetten en erop vertrouwen dat zij deze verandering in goede banen kunnen leiden.